برای دیدن نقشه کامل بر روی ایران همدان کلیک فرمایید
استان همدان یکی از استان‌های ایران است. مرکز این استان، شهر باستانی همدان است که هرودوت تاریخ بنای آن را در سدهٔ هشتم پیش از میلاد در دوران مادها به‌دست دیاکو ذکر کرده‌است. مادها این شهر را هگمتانه نامیدند و همدان صورت جدید هگمتانه است.
استان همدان از لحاظ جمعیت، چهاردهمین و از لحاظ مساحت، بیست و سومین استان کشور محسوب می‌گردد. جمعیت آن بر پایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۱٬۷۵۸٬۲۶۸ نفر بوده‌است.بزرگ‌ترین شهرهای این استان عبارتند از: همدان، ملایر.
استان همدان با ۱۹٬۴۹۳ کیلومتر مربع وسعت، از سمت شمال به استان‌های زنجان و قزوین، از سمت جنوب به استان لرستان، از سمت شرق به استان مرکزی و از سمت غرب به استان‌های کردستان و کرمانشاه محدود شده‌است. این استان بین مدارهای ۳۳ درجه و ۵۹ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴۸ دقیقهٔ عرض شمالی از خط استوا و ۴۷ درجه و ۳۴ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقهٔ طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته و شامل ۹ شهرستان، ۲۵ بخش، ۳۰ شهر، ۷۳ دهستان و ۱۱۲۰ روستا است.
دین و مذهب
بیشتر ساکنان استان، مسلمان و پیرو مذهب شیعه‌اند. در بعضی مناطق، مذهب اهل سنت و یارسان نیز وجود دارد، در ضمن اقلیت‌های مذهبی مانند، مسیحی، یهودی، زرتشتی نیز، به تعداد بسیار اندکی، ساکن هستند. از عوامل مهم در شکل‌گیری و تداوم حضور جامعه یهودیان در شهر همدان آرامگاه یا بُقعه اِستِر و مُردِخای است. این آرامگاه از مهم‌ترین زیارتگاه‌های یهودیان ایران و جهان به‌شمار می‌رود. از مذاهبی که در قانون اساسی به رسمیت شناخته نشده‌اند اما دارای پیروانی در استان همدان می‌باشند می‌توان به یارسان (اهل حق) و بهائیان اشاره نمود.
زبان
زبان اکثریت مردم استان همدان فارسی است. و زبان مرکز استان و زبان مرتبط استان نیز فارسی می‌باشد.فارسی‌زبانان بیشتر ساکنان مرکز استان (شهر همدان) را تشکیل می‌دهند و از قدیمی‌ترین مردم این منطقه محسوب می‌شوند که از دوران مادها در این سرزمین اسکان یافته‌اند. در استان همدان زبان‌ها و گویش‌های گوناگونی رایج است که فارسی، ترکی، لری و لکی و کردی از مهم‌ترین آن‌ها به‌شمار می‌روند.ترک‌های آذربایجانی به طور عمده در نواحی شرقی در بخش شرا و شمالی استان و در شهرستان‌های رزن، کبودرآهنگ، بهار و فامنین سکونت دارند. نیز در قسمتهای شمال، شرق، شمال غربی و جنوب شهرستان همدان، نواحی از تویسرکان روستاهای اسدآباد زندگی می‌کنند. در شهر همدان نیز اقلیت قابل توجهی ترک‌زبان سکونت دارند. لرها در شهرستان‌های جنوبی استان، از قبیل نهاوند، ملایر، تویسرکان و همچنین اسدآباد زندگی می‌کنند. کردها هم عمدتاً در شهرستان اسدآباد و برخی نواحی بهار زندگی می‌کنند،
اقوام عمده ساکن استان
- فارسی‌زبان: فارسی‌زبان‌ها بیش‌ترین ساکنین استان همدان را تشکیل می‌دهند که بیشتر در شهرستان بزرگ استان مانند همدان با ۸۰ درصد و ملایر با ۷۵ درصد قرار دارند.
- ترک: این قوم را در تمام شهرستان‌های استان همدان می‌توان دید. تراکم عمده این قوم در نیمه شمالی استان و شهرستان‌های رزن، کبودرآهنگ، فامنین، بهار و در درجه بعدی همدان و اسدآباد است. ترکان استان همدان از لحاظ لهجه به ترک‌های استان زنجان و مرکزی وقم نزدیک هستند.
- لر و لک: این اقوام بیش تر در نیمه جنوبی استان و در شهرستان‌های نهاوند با ۹۰ درصد و تویسرکان با ۸۰ درصد و تعداد کمی در ملایر و همدان سکونت دارند.
- کرد: این قوم در غرب و شمال‌غربی از جمله بخش‌هایی از شهرستان‌های اسدآباد، بهارو کبودرآهنگ، در مجاورت استان‌های کرمانشاه و کردستان، سکونت دارند.
بر حسب آمار دفتر سیاسی استانداری همدان به نقل از مرکز آمار ایران جمعیت و قومیت‌های شهرستان‌های استان به شرح زیر است
منبع:ویکی پدیا